Vogelgriep (aviaire influenza) is veel in het nieuws geweest afgelopen jaren. Het heeft een enorme impact op de pluimveehouderij in heel Europa en inmiddels heeft het virus zich ook over de hele aardbol onder diverse vogelsoorten verspreid. Ook het antarctisch gebied is inmiddels bereikt door het virus. Volgens onderzoek van het WUR lijkt het overigens er op dat de Europese pluimveehouders middels ophok- en hygiënemaatregelen het virus steeds wat beter onder controle hebben.

Wat nog spannend is: of dit virus niet uiteindelijk tot een nieuwe pandemie gaat leiden onder zoogdieren, waaronder mensen. Tot nu toe zijn er al wel wat besmettingen vastgesteld bij zoogdieren zoals katten en vossen: de risico’s lijken dus voorlopig met name te liggen bij dieren die vogels opeten. Tot nu toe zijn van het huidige vogelgriepvirus nog geen besmettingen bij varkens vastgesteld. Ook verspreiding van vogelgriepvirus van mens naar mens is nog niet vastgesteld. Deskundigen waarschuwen dat vermenging (“reassortment”) van een varkensgriepvirus met een vogelgriepvirus zou dan de mogelijke oorsprong kunnen worden van een nieuw, mogelijk gevaarlijk, griepvirus.

In Nederland houdt het Deskundigenberaad Zoönosen de actuele situatie bij en adviseert de ministeries van VWS en LNV. Het één en ander valt te lezen in een adviesbrief van april 2023. Te lezen valt onder andere dat de situatie bij varkens en varkenshouders duidelijk hun aandacht heeft. Ze adviseren onder andere over monitoring bij wilde varkens en signaleren verhoogd risico op varkensbedrijven met uitloop.

Ook wil het beraad dat er gewerkt wordt aan een veterinaire meldplicht Aviaire Influenza bij wilde en gehouden zoogdieren. Verder is het volgens het beraad te overwegen om ook varkenshouders (en waarschijnlijk sowieso alle mensen die met varkens werken) als risicogroep aan te merken en daarvoor een seizoen griepvaccinatie te adviseren. Daarnaast zijn ze nieuwsgierig hoe de huidige varkensgriepvaccinatie-programma’s kunnen bijdragen aan het verminderen van risico’s van vermenging van varkensgriep en vogelgriep.

Al met al zijn er met betrekking tot varkens en mensen die ermee omgaan nog geen besmettingen vastgesteld maar wordt er wél een duidelijk risico gezien.

Wat kunnen wij (alvast) doen?

  • Zorg dat jezelf niet de oorzaak bent van introductie van een griepvirus in de varkensstal. Wees dus zeer terughoudend met het houden van pluimvee (buitenuitloop!) op het erf. Vermijd contact met varkens op het moment dat jezelf of één van de medewerkers griep heeft. Informeer bij de huisarts of je ook een griepvaccinatie kunt krijgen en of je dat ook mogelijk kunt maken voor je medewerkers.
  • Informeer bij je varkensarts naar de mogelijkheid om de bestaande varkensgriepvirussen op je bedrijf te bestrijden, beter te controleren en introductie te voorkomen.