Dieren en corona

Bij veel verschillende diersoorten komen coronavirussen voor. Inmiddels is aangetoond dat varkens niet gevoelig zijn voor SARS-CoV-2, het nieuwe coronavirus dat inmiddels de hele wereld over is gegaan. Meestal zijn coronavirussen diersoortspecifiek en niet zoönotisch. Dit zijn echter andere types dan SARS-CoV-2. Hoe is dit nieuwe type coronavirus ontstaan?

Uit genetische vergelijking met andere coronavirussen blijkt dat 2019-nCoV het meest verwant is (88% homologie) aan coronavirussen die gevonden zijn bij hoefijzerneusvleermuizen (Rhinolophus affinis) uit de provincie Yunnan, China. Echter, het verschil in verwantschap maakt het aannemelijk dat het virus niet direct uit vleermuizen komt, maar via een andere diersoort op de mens is overgedragen. Dit was ook het geval bij het SARS-virus dat vanuit vleermuizen via de gemaskerde palmroller (Paguma larvata), een Aziatisch roofdier dat in China geliefd is voor zijn vlees, is overgedragen op de mens. Een eerder verhaal dat het virus bij slangen vandaan zou komen, is volgens de Universiteit Utrecht ongefundeerd en blijkt niet uit de analyse van erfelijk materiaal. De uitbraak van 2019-nCoV lijkt te zijn begonnen op de Huanan Wholesale Seafood Market, een markt voor wilde dieren waar behalve vis ook veel zoogdieren en vogels werden verkocht. Op dergelijke markten worden veel verschillende diersoorten levend bij elkaar gebracht. Hiermee worden omstandigheden geschapen waaronder virussen makkelijker van één diersoort naar een andere kunnen overspringen, en ook van dier naar mens kunnen overspringen. Overigens werden op de Huanan Wholesale Seafood Market afgelopen winter geen vleermuizen gevonden en werd het 2019-nCoV virus niet in dieren aangetoond. Het 2019-nCoV is wel gevonden in omgevingsmonsters genomen op de betreffende markt (33/385 PCR positief). Meer dan 93% (31/33) van de positieve monsters waren afkomstig van het gedeelte van de markt waar wilde dieren werden verhandeld. Er zijn momenteel geen vaccins voor dieren beschikbaar tegen coronavirussen die luchtweginfecties veroorzaken. Wel zijn er vaccins tegen coronavirussen die maag-darminfecties veroorzaken voor verschillende diersoorten beschikbaar, maar dit zijn vaccins tegen diersoort specifieke enterale coronavirussen.