Mycoplasma hyopneumoniae is een kiem die longontsteking kan veroorzaken bij varkens. Er zijn nog een tweetal andere Mycoplasmata bekend zoals Mycoplasma hyorhinis en hyosynoviae die voor verwarring kunnen zorgen. In dit artikel spreken we voortaan van Mycoplasma en bedoelen daarmee de luchtwegkiem Mycoplasma hyopneumoniae.
Uit onderzoek blijkt dat in Europa ruim 40% van de bedrijven besmet is met Mycoplasma. Mycoplasma tast het trilhaarepitheel-weefsel aan in de voorste luchtwegen, waardoor de bescherming van de diepere luchtwegen wordt aangetast.
Mycoplasma geeft een chronische onproductieve hoest, de varkens kunnen een lichte koorts hebben, ze hebben vaak een ruw haarkleed, een verminderde eetlust maar de uitval is geluk
kig laag. De ernst van de ziekteverschijnselen blijkt volgens recent Vlaams onderzoek sterker te zijn als er meer subtypes Mycoplasma op één bedrijf a
anwezig zijn. Daarnaast zijn andere factoren zoals de aanwezigheid van andere kiemen en klimaat van invloed op de ernst van de klachten. Het zijn vooral de gespeende biggen en de jonge vleesvarkens die besmet kunnen raken. De incubatietijd varieert van 11 dagen tot 6 weken. De besmettingsroute is of via direct neuscontact of door de lucht. Bij het directe contact zijn het vaak de jonge zeugen, die de biggen besmetten. De verspreiding door de lucht kan enkele kilometers verlopen.
De economische schade zit hem vooral in verlies van groei, voederconversie en medicijnkosten. Daarnaast maakt Mycoplasma de weg vrij voor andere kiemen. De belangrijkste zijn APP,
Pasteurella en Bordetella. Risicofactoren zijn een verhoogd vervangingspercentage van de zeugenstapel, het mengen van tomen, het niet all in all out werken en het niet reinigen en desinfecteren van de afdelingen.
De diagnose via bloedonderzoek is lastig en vaak pas vanaf 16 weken leeftijd mogelijk, omdat dan pas antilichamen aangetoond kunnen worden. Andere methoden zijn sectie, waar een PCR op weefsel uitsluitsel kan geven. Vervolgens is speekselonderzoek mogelijk. Let wel: niet ieder lab heeft een gevalideerde test voor speekselonderzoek. Ook is onderzoek via neusswabs mogelijk. De Coöperatie biedt ook de mogelijkheid om via tracheobronchiaalspoelsels (verkort TBS) bij gespeende biggen Mycoplasma aan te tonen en via een uitgebreid slachtlijnonderzoek (verkort USO) bij vleesvarkens de mate van longaantasting aan te tonen.
Het plan van aanpak bestaat in eerste instantie uit een korte termijn aanpak en dat is een behandeling met antibiotica. De antibiotica werkzaam tegen Mycoplasma kunt u vinden in uw BBP en Positieve lijst.
Cruciaal op de lange termijn is een goede uitvoering van quarantaine, adaptatie, cooling down alvorens de gelten gedekt worden en aan de zeugenstapel toegevoegd worden. Een (her)vaccinatie in de opfok en eventueel eind dracht kan een verbetering geven. Ook kunnen natuurlijk de biggen gevaccineerd worden en het liefst voor het infectiemoment in de kraamhokken. De keuze van het vaccin is bedrijfsafhankelijk en daarvoor is een advies op maat nodig. Overleg met uw eigen dierenarts hierover.
Natuurlijk is klimaat van essentieel belang om Mycoplasma onder controle te houden met het najaar in het vooruitzicht: check (of laat dit doen!) of alle instellingen en apparatuur in orde is.
Tenslotte is management een sleutel tot de oplossing. Men moet dan denken aan het zo min mogelijk mengen van tomen, zeker na spenen. Het reinigen en desinfecteren van afdelingen en zo veel mogelijk all in all out werken.
